واژه ها و اصطلاحات استخدامی و طبقه بندی و ارزشیابی مشاغل و خلاصه آیین نامه های استخدامی

وظیفه : Task

عبارت است از فعالیتهای جسمانی یا فکری که بعهده فردی در سازمان گذارده میشود یا از او خواسته میشود . مانند وظیفه شغلی پاسخ دادن به نامه ها ؛ هرشغل از یک یا مجموعه ای از وظایف تشکیل میشود .

وظیفه عبارتست از یک سلسله تلاش و کوششهایی که درخور استعداد و توان یک فرد یا صاحب یک مقام سازمانی باشد که آن فرد با ایفای نقش خود نیل به هدف ویژه ای را تسهیل کند ؛ خواه این تلاش و کوشش جسمی و یا فکری باشد که آن ؛ فرد خود را ملزم به انجام آن کار معین و مشخص بداند . معمولاٌ وظیفه وجهه الزامی دارد و ازطرف سازمان برای فرد مشخص و معین میگردد . بنابراین وظیفه باید هایی است که برروی کاغذ نوشته شده و فرد باید آن بایدها را انجام دهد .

شغل : Job

عبارت است ازگروهی وظایف یا پستهای سازمانی که ازنظر نوع ؛ سطح و وظایف عمده همانند یا حداقل بسیارمشابه میباشند و دریک واحد سازمانی قراردارند مثلاٌ  3 نفر ( یعنی 3 پست سازمانی ) که در اداره حسابداری کارهای حسابداری یکسانی را انجام میدهند . دارای یک شغل میباشند یا مانند دو یا چند << ماشین نویس طبقه یک >> درواقع شغل عبارت است از وظایف مشابه و مرتبطی که بعهده یک فرد در مقابل حقوق و دستمزد گذارده میشود .

شغل عبارتست از مجموع وظایف و مسئولیتهایی مرتبط و مستمر و مشخص که دریک سازمان بعنوان یک کار واحد در سطح جامعه شناخته شده باشد . بعبارت دیگر شغل عبارتست از ترکیب واقعی و منطقی وظایفی که برای انجام یک پدیده و یا تولید یک فرآورده از روش و شیوه های علمی و عملی یکسان استفاده شود . همفکری و هم فنی یک گروه خاص پستهای سازمانی را در عمل شغل گویند مانند مشاغل استادی ؛ بازرگانی ؛ مکانیکی و غیره .

پست ( سازمانی ) : Position ( Orgonizational)

عبارت است ازمجموعه وظایف مرتبط به هم به اندازه چند ساعت کار روزانه یا درواقع عبارتست از مجموع کارهایی که انجام آنها فقط بعهده یکنفر واگذار شده است . اصولاٌ پست شامل یک یا چند وظیفه است که بـ‌رای مجمـوع آنهـا به خدمات یا فعالیتهای یک متصدی احتیاج پیدا میشود مانند << ماشین نویس طبقه یک >> تعداد پستها در هر سازمان معادل تعداد کارکنانی است که یک سازمان بـایـد داشتـه باشد ؛ یا سازمان از آنها تشکیل میشود ؛ پست جایگاه سازمانی افراد است و ممکن است دارای متصدی و یا بدون متصدی باشد . برخی از پستها ممکن است نیاز به یکنفر و برخی دیگر از پستها ممکن است به گروهی از افراد برای انجام آن نیاز داشته باشد .

بنابراین ممکن است ده نفر ازکارکنان در سازمان ده پست مختلف را تصدی کنند درحالی که کلیه آنها شغل مشابهی داشته باشند .

پست سازمانی عبارتست از تجمع یک سلسله وظایف ؛ مسئولیتها و اختیاراتی که برطبق موازین قانونی در قالب تشکیلات ادارای یک سازمان برای یک فرد توجیه شده باشد ودرنمودار سازمانی آن پست مشخص و معین شده باشد . پست سازمانی ممکن است دارای متصدی و یا بلاتصدی باشد. بنابراین هنگامی که تجمع یک سری از وظایف درخور توان یک کارمند در زمان و مکان معین در محدوده فعالیتهای سازمانی قابل توجیه باشد آنرا پست سازمانی می نامند . ضمناٌ پست سازمانی حاوی یک سری وظایف و مسئولیتها درقبال یک سری یادداشتها میباشد . بعبارت دیگر پست سازمانی حاوی یک سری تعهدات از طرف فرد شاغل تامینها و تضمین های لازم ازطرف سازمانی باشد.

مقام  : Position

مقام سازمانی عبارت است ازمجموعه وظایف ؛ نقش ها ؛ اختیارات ؛ اقتدارات و مسئولیتهایی که به یکنفر در قالب سازمان واگذار میگردد و آن فرد تا زمانی که درآن سازمان صاحب آنها باشد ؛ از قدرت اجرایی خاص برخوردار میگردد به مجردی که آنها را از دست دهد ؛ در سازمان هیچگونه مقامی نخواهدداشت . بنابراین مقام سازمانی در داخل محدوده سازمانی اعتبار دارد .

گروه : Group

گروه مشخص کننده سطوح مختلف طبقات شغلی است که حداقل و حداکثر حقوق طبقات شغلی مربوطه را تعیین میکند و اشاره به یکی از مراتب 20 گانه جدول موضوع ماده یک قانون نظام هماهنگ پرداخت کارکنان دولت دارد .

درجه : Degree

عبارت است از تقسیمات فرعی هرعامل ؛ تعداد درجات هرعامل بستگی دارد به تعداد مشاغلی که ازسطوح مختلف آن عامل برخوردارند و نیز به میزان تاثیر آن عامل در مشاغل سازمانی برای تعیین فاصله درجات هرعامل معمولاٌ از تصاعد عددی یا هندسی و گاه تصاعد نامنظم استفاده میشود .

شرح وظایف  :   Job deion

شرح وظایف عبارت است از شرح منظم و مدونی که وظایف ؛ مسئولیتها ؛ اختیارات و اقتدارات مشاغل سازمانی را مشخص سازد و رابطه مستخدم را با همردیفان ؛ روسا و مرئوسین و همچنین با کارموردنظر معلوم گرداند .

ارزشیابی شغل :  Job  Evaluation

ارزشیابی شغل عبارتست از انجام سنجش در رابطه با درجه اهمیت محتوای یک طبقه شغلی در مقام مقایسه با محتوای طبقات شغلی دیگر بمنظور تعیین موقعیت نسبی طبقات شغلی و همچنین تخصیص آنها دررتبه های ترتیبی نظام کیفی ارزش استخدامی .

ارتقاء : Promotion

ارتقاء عبارت است ازاحراز یک و یاچند گروه بالاتر شغلی درطبقه بالاتر بطوری که ازلحاظ استخدامی کارمند را در پست بالاتری که متضمن وظایف ؛ مسئولیتها ؛ اختیارات ؛ اقتدارات و بالاخره حقوق و مزایای بیشتری باشد قرارگیرد . بنابراین ارتقاء یعنی حرکت استخدامی مستخدم از شغل پائین به مشاغل و طبقات استخدامی بالاتر . ضمناٌ ارتقاء کارمند به مقام بالاتر براساس کفایت؛ شایستگی و کاردانی او است و حرکت ارتقاء استخدامی بصورت عمودی از طبقات پایین به بالا است.

ترفیع ( ارتقاء یا ترقی ) : Promotion

عبارت است ازتغییریک کارمند از تصدی شغلی به شغل دیگر با رتبه و حقوق بالاتر و بیشتر در واقع ترفیع یا ارتقاء حرکت عمودی کارمند در سلسله مراتب اداری از شغلی به شغل بالاتراست که مهمتر و پرمسئولیت تر از شغل قبلی میباشد و امتیازات شغلی بالاتری کسب میکنند .

مستمری : Pension

مستمری عبارت است ازپرداخت حقوق بازنشستگی به وراث قانونی کارمند بعدازفوت وی

حق مقطوع  : Fined  Allovance

حق مقطوع عبارت است ازتخصیص مقرری تامینی از برای انجام وظایف پستی ثابت در سازمان

فوق العاده  : Allorance

فوق العاده عبارت است ازدریافت مقرری غیر ثابت از برای انجام وظیفه ای در مدت معین و مشخص بجز حقوق و مزایای ثابت 

مزایا  : Previlege

عبارت است ازدریافت مقرری مستمر و یا غیرمستمر بجز حقوق ماهانه از برای تصدی پست هایی در سازمان براساس درجه و طبقه شغلی پست های اشغال شده در سازمان

حقوق : Salary

حقوق عبارت است ازدریافت مقرری ثابت از برای تمام روزهای ماه براساس جدول حقوقی ثابت سازمانی و برمبنای ؛ گروه و پایه سازمانی .

بازنشستگی  : Retirement

بازنشستگی عبارت است از فقط قطع رابطه اشتغال مستخدم با سازمان و ازدست دادن پست دائم و یا موقت سازمانی برای همیشه با رعایت حقوق ومزایای متعلقه تا آخرعمر خویش و یا پرداخت مقرری لازم به فرزندان کمتراز سن قانونی و همسر مستخدم تا پایان عمر